Dit artikel is bedoeld om lezers meer inzicht te geven in de kenmerken, voordelen, nadelen en verschillen tussen gloeilampen, TL-lampen, energiebesparende lampen en ledlampen, zodat ze beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen bij de aankoop van verlichtingsproducten.
Gloeilampen, ook wel bekend als gloeilampen, zijn voornamelijk afhankelijk van de warmte die wordt gegenereerd door een elektrische stroom die door een gloeidraad (meestal gemaakt van wolfraamdraad met een smeltpunt van meer dan 3000 graden Celsius) loopt. Deze spiraalvormige gloeidraad verzamelt continu warmte, waardoor de temperatuur stijgt tot meer dan 2000 graden Celsius. Bij deze hoge temperatuur straalt de gloeidraad fel licht uit, vergelijkbaar met gloeiend ijzer. Hoe hoger de gloeidraadtemperatuur, hoe feller het uitgestraalde licht. Daarom is de naam "gloeilamp" zeer toepasselijk. Tijdens dit omzettingsproces wordt echter het grootste deel van de elektrische energie (potentieel meer dan 99%, hoewel het exacte percentage niet is geverifieerd) omgezet in warmte-energie, terwijl slechts een zeer klein deel wordt omgezet in lichtenergie.
Bovendien zenden gloeilampen licht uit met een volledig spectrum, maar de verhoudingen van verschillende kleuren worden beïnvloed door het luminescerende materiaal (zoals wolfraam) en de temperatuur. Deze onbalans in verhoudingen leidt tot een afwijking in de lichtkleur; daardoor kunnen de kleuren van objecten die onder gloeilampen worden waargenomen, onnauwkeurig zijn. Tegelijkertijd wordt de levensduur van een gloeilamp ook beïnvloed door de temperatuur van de gloeidraad. Hoe hoger de temperatuur, hoe gemakkelijker de gloeidraad sublimeert. Wanneer de wolfraamdraad in zekere mate sublimeert, neemt de weerstand toe wanneer er elektriciteit op wordt aangesloten, waardoor de kans op doorbranden toeneemt en de levensduur van de lamp wordt verkort.
Fluorescentielampen, ook wel daglichtlampen genoemd, werken volgens een principe dat kort als volgt kan worden beschreven: een fluorescentielamp is een afgesloten gasontladingsbuis, voornamelijk samengesteld uit argongas, met kleine hoeveelheden neon of krypton en sporen kwik. Wanneer het gas in de buis ontlaadt, geven kwikatomen ultraviolet licht af met een primaire golflengte van 2537 Ångström. Ongeveer 60% van de elektrische energie wordt in dit proces omgezet in ultraviolet licht, de rest in warmte. Dit ultraviolette licht wordt vervolgens geabsorbeerd door het fluorescerende materiaal aan de binnenwand van de buis en omgezet in zichtbaar licht. Verschillende soorten fluorescerende materialen zenden verschillende kleuren zichtbaar licht uit. Over het algemeen is de efficiëntie van het omzetten van ultraviolet licht in zichtbaar licht ongeveer 40%. Het totale rendement van fluorescentielampen is dus ongeveer 24%, ongeveer twee keer zo hoog als dat van gloeilampen met hetzelfde wattage.
Spaarlampen, ook wel compacte fluorescentielampen (internationaal vaak afgekort tot CFL's), zijn zeer populair vanwege hun hoge lichtopbrengst (vijf keer die van gewone gloeilampen), aanzienlijke energiebesparing, lange levensduur (tot acht keer die van gewone gloeilampen), compacte formaat en gebruiksgemak. Hun werkingsprincipe is vrijwel gelijk aan dat van fluorescentielampen.
Bovendien zijn spaarlampen niet alleen verkrijgbaar in koelwit; er zijn ook warmwitte varianten. Bij hetzelfde wattage kunnen spaarlampen tot 80% energie besparen ten opzichte van gloeilampen, terwijl ze hun levensduur met een factor 8 verlengen en slechts 20% warmtestraling afgeven. Een spaarlamp van 5 watt geeft doorgaans evenveel licht als een gloeilamp van 25 watt, een spaarlamp van 7 watt komt overeen met 40 watt en een spaarlamp van 9 watt komt in de buurt van 60 watt.
LED-lampen, of lichtgevende diodes, zijn een zeer efficiënte solid-state halfgeleiderverlichtingstechnologie. Ze maken gebruik van halfgeleiderchips om elektrische energie direct om te zetten in lichtenergie zonder thermische conversie, wat de energie-efficiëntie aanzienlijk verbetert. De kerncomponent van een LED-lamp is de chip, waarin P-type en N-type halfgeleiders respectievelijk gaten en elektronen leveren, terwijl de kwantumput verantwoordelijk is voor de generatie van fotonen. Wanneer er elektrische stroom door een draad op de chip stroomt, worden elektronen en gaten in de kwantumput geduwd en recombineren ze, waarbij energie in de vorm van fotonen vrijkomt, waardoor de LED zijn verlichtingsfunctie kan vervullen.
Dankzij hun compacte formaat, lage energieverbruik, lange levensduur en milieuvriendelijke eigenschappen worden ledlampen steeds vaker gebruikt in de verlichtingsindustrie. Van de eerste decoratieve en technische buitenverlichting tot de hedendaagse verlichting voor woningen, ledlampen zijn een belangrijke vertegenwoordiger van moderne verlichtingstechnologie geworden.