Verlichting en mensgericht ontwerp
De huidige werksystemen zijn taakgericht. Moderne verlichting en de ruimtes waar we onze taken uitvoeren, moeten aan onze behoeften voldoen en ons inspireren tot actie.
De verwachtingen van werknemers veranderen: soms vragen ze om focus en energie, maar vaak ook om rust of inspiratie.
Bij mensgericht ontwerpen draait het erom dat interieurs worden aangepast aan de mens, en niet andersom.
Een belangrijke factor hierbij is de verlichting op kantoor. De kleur, intensiteit en hoeveelheid ervan moeten de eigenschappen van natuurlijk licht weerspiegelen: het licht dat het menselijk zicht optimaliseert.
Waar komt het concept ‘mensgericht ontwerpen’ vandaan?
Bij mensgericht ontwerpen staat de mens centraal en wordt er gekeken naar zijn/haar behoeften, verwachtingen, mogelijkheden, angsten en beperkingen.
Donald Norman, de grondlegger van deze theorie, stelde in de jaren 80 een proces voor om het eindproduct van een project terug te sturen naar de gebruiker, zodat gegarandeerd was dat het vlekkeloos werkte.
Human-Centered Design leidde tot het Human-Centered Lighting (HCL)-project, dat van 2013 tot 2016 door de Europese Commissie werd gelanceerd om de kennis over moderne verlichting te vergroten en praktijken te ondersteunen die gericht zijn op technologische vooruitgang op dit gebied. De resultaten van deze activiteiten definiëren duidelijk de impact van kantoorverlichting op de gezondheid en productiviteit van werknemers. Bestaande normen reguleren alleen de lichtintensiteit, schittering of kleurweergave, maar hebben geen directe invloed op het comfort van werknemers op de werkplek. In plaats daarvan richten ze zich indirect op de gezondheidseffecten van slechte verlichtingsparameters.
De belangrijkste aanbeveling van het project is dat kantoorverlichting geoptimaliseerd moet worden op basis van circadiane ritmes. Daglicht reguleert onze biologische klok en stimuleert activiteit of rust. Dit komt doordat het receptoren in het netvlies stimuleert, waardoor ons lichaam zich aanpast aan verschillende tijdstippen van de dag. Naarmate de zon beweegt, veranderen ook de kleurtemperatuur, invalshoek, intensiteit en hoeveelheid licht.
Optimale verlichting voor de werkplek of om te rusten
Tegenwoordig brengen we het grootste deel van onze tijd binnen door, met beperkte toegang tot natuurlijk licht. Om een comfortabele werk- en rustomgeving te garanderen, moeten optimale verlichtingsoplossingen voor moderne gebouwen en kantoren zo dicht mogelijk bij daglicht staan en daardoor flexibel zijn. De huidige technologie stelt ons in staat om verlichtingsoplossingen aan te passen aan de werkelijke omstandigheden, waardoor vloeiende lichtomstandigheden ontstaan.
HCL zorgt er niet alleen voor dat de intensiteit perfect aansluit bij de huidige functie van de ruimte of de taken die medewerkers uitvoeren, maar past ook de kleurtemperatuur aan door blauwe lichtbundels te stimuleren en 's nachts te dimmen om ontspanning te bevorderen. Dit systeem kan nuttig zijn voor werknemers die in drieploegendiensten werken of vaak van tijdzone wisselen.
HCL en juridische kwesties
Uit onderzoek van HCL blijkt dat mensen die het systeem gebruiken zich 18% productiever, energieker (71% van de respondenten), gelukkiger (78%) en gezonder (78%) voelen.
Werkgevers zelf profiteren van:
Verhoogde productiviteit
Minder fouten of arbeidsongevallen
Het allerbelangrijkste is dat het welzijn en comfort van de werknemers verbetert.
Een groot obstakel voor de introductie van mensgerichte verlichting (HCL) is het gebrek aan wettelijke normen voor de implementatie ervan in kantoren, werkplekken of magazijnen, evenals een gebrek aan brede bekendheid met de voordelen ervan. Lighting Europe heeft zich ten doel gesteld om regelgevende instanties ertoe te bewegen om HCL uiterlijk in 2025 in aanmerking te nemen.
